ความสำคัญของตำหนิในเเม่พิมพ์โดยผู้ชำนาญการ

ความสำคัญของตำหนิในเเม่พิมพ์โดยผู้ชำนาญการจากอดีตถึงปัจจุบัน

กรรมวิธีการสร้างพระเครื่องหรือพระพิมพ์ นั้นหลักการสำคัญคือ ต้องผ่านเเม่พิมพ์หรือต้นเเบบตัวเดียว
กันเหมือนงานพิมพ์ทั่วไปที่ต้องมีเเม่พิมพ์ที่เรียกว่าบล๊อกหรือเพลท ถ้าเเม่พิมพ์หรือต้นเเบบมีตำหนิพระเครื่องที่กดพิมพ์หรือถอดพิมพ์ออกมาย่อมเกิดร่องรอยเป็นจุดตำหนิตามเเม่พิมพ์นั้นด้วยอาจเป็นขีด เป็นตุ่ม เป็นร่องลึกหรือเนินตามเเต่กรณี การพิจารณาพระเครื่องเเท้หรือปลอมนั้นมักจะให้ความสำคัญกับตำหนิในเเม่พิมพ์พระเครื่องกันพอสมควร โดยลืมนึกไปว่า พระปลอมบางฝีมือนั้นได้ทำจุดตำหนิได้เหมือนพระเเท้จนเเทบเเยกเเยะไม่ออก ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า การพิจารณาพระเครื่องโดยมุ่งส่องหาจุดตำหนิเพียงอย่างเดียวจึงอาจไม่ไช่วิธีการที่ถูกต้องนัก ผู้จัดได้รวบรวมบทสัมภาษณ์ตามนิตยสารต่างๆจากอดีตที่เขาได้เจาะหัวใจเซียนโดยตั้งคำถามต่อผู้ชำนาญการพระเครื่องระดับปรมาจารย์ ในประเด็นความเห็นเกียวกับตำหนิ โค๊ด หรือจุดเป็นจุดตาย ในพระเครื่องท่านอาวุโสเเห่งวงการเเต่ละท่านมีคำตอบที่น่าคิดน่าใคร่ครวญนำไปทบทวนประยุกต์ ใช้เป็นหลักการพิจารณาพระเครื่องในเเนวทางที่ถูกต้อง ซึ่งขออนุญาตนำเสนอไว้ดังต่อไปนี้
1.บทสัมภาษณ์อาจารย์ประจำ อู่อรุณ

สำหรับผมความสำคัญในจุดเหล่านี้ไม่มี เพราะมีตำหนิหรือจุดอะไรก็เเล้วเเต่เเท้ก็มี เก๊ก็มี เเต่จุดตำหนิเหล่านี้ถ้ามีในองค์พระเข้า ผมขอเน้นที่ พระเเท้ ก็ถือว่าเป็นพระที่ติดสมบูรณ์ เเต่ถ้าหากพระถูกใช้ไปจนหมดตำหนิเหล่านี้หายไปคุณจะเหมาว่าพระองค์นี้เก๊หรือเปล่าล่ะ เเละที่สำคัญพระเก๊น่ะมักมีสิ่งเหล่านี้ครบถ้วนเป็นเหมือนการพรางคนที่ไม่เป็น ส่วนตัวผมประการเเรกก็ต้องดูพิมพ์ ดูเนื้อ ก่อนเเล้วจึงมาไล่ดูตำหนิ มันก็เมือนกับคนอ่านหนังสือเก่ง เวลาคำบางคำเขียนผิด หรือตกหล่น ไปก็สามารถรวมความทำความเข้าใจได้ไม่ผิดเพี้ยน เหมือนเราคุ้นเคยหรือชินกับบุคคลใด ใช่ว่าครั้งเเรกเขาใส่เสื้อสีเเดง เเล้วพบกับเรา พอเขาเปลี่ยนเป็นสีเขียว เเล้วจะไม่ไช่เขาก็ไม่ไช่ ถ้าเราดูไม่ออกก็เเสดงว่าไม่รู้จักกันจริง ผมจึงของเน้นว่าให้จำพิมพ์ให้เเม่นเเละดูความเปลี่ยนเเปรออก ชินกับเนื้อหามวลสาร ตำหนิไฝฝ้าส่วนประกอบไม่ไช่รู้จักคนมีไฝ เจอใครมองไฝก่อน คุณไปคิดดูเองว่าคนมองที่จุดนี้หรือเปล่า ก็เหมือนกับพระเครื่องนั้นเเหละครับ

2.บทสัมภาษณ์อาจารย์จำลอง สุริโย

ผมว่ามีความสำคัญเเต่ไม่ไช่สำคัญที่สุด เป็นเพียงส่วนประกอบ อย่างผมชำนาญพระเนื้อดิน พระเก่า พระโบราณ พระสมัยนั้นไม่มีโค๊ด ไม่มีจุดตาย การชี้จุดเป็นจุดตาย ให้คนได้ศึกษาคน ศึกษาได้รู้ คนปลอมได้ทำปลอม เวลาใครจะขายของปลอมก็อาศัยจุดนี้มาขาย ยกหนังสือเล่มนั้นเล่มนี้มาอ้างว่าเขียนไว้จะเน้นอยู่นั่นเเหละ เเล้วก็โดนกัน อย่างพระเเท้ที่จุดตำหนิหายไปหากเราให้ความสำคัญกับจุดเหล่านี้มากจะเช่าไม่ได้เลย ที่สำคัญที่สุดคือพิมพ์ เนื้อหา มวลสาร เเละความเก่า ต้องเป็นหัวใจ คนโบราณไม่มีเจตนาทำตำหนิพระ เเต่สิ่งต่างๆที่เกิดเป็นตำหนิขึ้นมาเป็นความบังเอิญคนจึงเอามายึดถือกัน ยกตัวอย่างเหรียญจเรฯ ของเจ้าคุณนรฯ เดิมด้านหลังเหรียญเขานิยมเล่นเเบบที่เป็นตราดาวธรรดาไม่เเตก เเต่พอบล๊อกเหรียญใช้มากๆเกิดบล๊อกเเตกตรงดาว เลยกลายเป็นบล๊อกดาวกระจายไปคนกลับมานิยมบล๊อกนี้เพราะดูง่าย ทำปลอมยากจึงเป็นบล๊อกนิยมไป นี่ก็เป็นความบังเอิญไม่ไช่จงใจ
3.บทสัมภาษณ์อาจารย์ประชา ศรีวิญญนนท์

ผมว่าสำคัญน่ะ เเต่ก็เป็นบางอย่างอย่างเหรียญสำคัญมาก เพราะมักจะเเน่นอนตายตัว ส่วนเนื้อผงนี้ไม่เเน่นอน ติดบ้างไม่ติดบ้างบางองค์มี บางองค์ไม่มี ถ้ามีก็ครบมาตรฐาน ราคาดี เเต่ในสมัยก่อน อย่างรุ่นผมเขาไม่จดจำ ตำหนิกันนะ ไม่มี ไม่รู้หรอก เขาดูเนื้อ ดูพิมพ์ สมัยนี้เขามี บางอย่างต้องดูตามเขาไปหากเป็นเหรียญ ต้องดูตำหนิ โค๊ด ก่อนถ้าพระผงก็ดูตามสภาพเป็นหลักอย่างกริ่งเป็งย้ง ต้องดูโค๊ดก่อน ถ้า กริ่งโบราณ ต้องดูพิมพ์ จำเนื้อความเก่า ต้องพอดูเค้าโครงออก ถึงพระจะใช้ช้ำต้องมีเค้าโครงเดิม ช้ำจนเหลือเเต่เเกนไม่มี ถึงมีก็ไม่มีใครเล่น สำหรับผม ยังไงก็ต้องดูพิมพ์ ดูเนื้อก่อน นอกจากพระสมัยใหม่ที่ตอกโค๊ดก็ดูโค๊ดก่อน เพราะโค๊ดเป็นเอกลักษณ์
4.บทสัมภาษณ์รศ.นิพัทธ์ จิตรประสงค์

ผมว่ามีสำคัญน่ะต้องรู้ว่าพระที่เราจะเล่นมีอะรเป็นจุดเด่นบ้างที่สำคัญต้องชำงสังเกตประกอบกับเนื้อหา มวลสาร เเละที่สำคัญคือพิมพ์ ถ้าเป็น พระตระกูลเหรียญจะสำคัญมาก ต้องดูการเชื่อมห่วง ความเก่า
ของเนื้อเเละการตัดขอบ การรู้จักจัดตำหนิต่างๆถือเป็นความได้เปรียบหากสิ่งเหล่านี้ลบเลือน ไปก็ต้องอาศัยความชำนาญในเเง่ของพิมพ์ทรง เนื้อหา ความเก่า เป็นหลัก เเต่ถ้าเราไม่รู้เรื่องตำหนิต่างๆต้องดูภาพรวมเเล้วพิจารณาดีๆ การเล่นพระเครื่องต้องมีความชำนาญมากเห็น
ของมามากๆ สำหรับผม ผมจะเล่นเฉพาะพระที่ดูง่าย ถึงจะไม่สวยก็เอาดูง่ายไว้ก่อน จะเกิดปัญหาน้อยข้อครหาก็หมด พระที่สวยมากๆจะอยู่ระหว่างเก๊กับของเเท้คนที่สามารถตัดสินไม้มีน้อยคนนัก ผมจึงเลือกเเต่พระดูง่าย สวยไม่สวยค่อยว่ากันอีกทีเอาดูง่ายใครเห็นปุ๊บก็ยอมรับเลย สบายใจที่สุด สวยมากดูยากก็ตัดไปเลยอย่าโลภผมว่าจะพลาดมากกว่าฟลุ๊คสำหรับคนที่ยังเล่นไม่ถึงระดับครับ
5.บทสัมภาษณ์อาจารย์สมพร ทันตเวช

สำคัญมาก เเต่ที่สำคัญกว่าคือพิมพ์ นะครับไม่ไช่ตำหนิ การดูพิมพ์เหมือนดูเค้าโครง โครงสร้างของพระว่าถูกต้องหรือใกล้เคียงเเค่ไหน ความสำคัญของพิมพ์จึงมาก่อน ตำหนิคือส่วนประกอบของพิมพ์ว่าถูกต้องหรือเปล่าการดูพระทุกอย่างต้องประกอบสำคัญหมด นอกจากว่าพระจะมีการบิดเบี้ยวตำหนิหายไปดั่งนั้น ความสำคัญของตำหนิจึงไม่สำคัญร้อยเปอร์เซ็นต์ การดูพระหล่อโบราณอาศัยความชำนาญมากกว่า พิมพ์ถูกต้องดูกระเเสเนื้อได้ อ่านให้ออกว่า หล่อก่อน หล่อหลัง ถ้าบิดเบือนความจริงต้องสังเกตให้ดีว่าเป็นโดยธรรมชาติหรือเเกล้งทำ จับดูรู้ครับ ถ้าชำนาญ เหมือนจับโกหกคน ซักไปซักมาก็ส่อพิรุธเอง
6.บทสัมภาษณ์อาจารย์บิ  ท่าพระจันทร์

ผมว่าสำคัญมาก เเต่จุดที่ผมว่าเป็นจุดตำหนิทีเราตั้งขึ้นเองจากประสบการณ์กล่าวคือเรามีจุดยืนของเราเองนอกจากหาจุดนั้นไม่เจอจึงอาศัยตาเพื่อนๆ การดูพระเราต้องเป็นคนช่างสังเกตพระที่ทำขึ้นในยุคโบราณหรือเมื่อไหร่ก็เเล้วเเต่มักจะทำขึ้นพร้อมๆกันหรือไม่ก็ในระยะเวลาไล่เลี้ยกันวัตถุดิบที่นำมาสร้างก็ใกล้เคียงกันมาก ดังนั้นพระส่วนใหญ่จะต้องมีส่วนที่เหมือนกันทั้งด้านในด้านเนื้อหา เเละพิมพ์ทรง เเต่ไม่ได้หมายความว่าจะต้องอยู่ในตำเเหน่งเดิมในด้านมวลสาร ยกตัวอย่างพระสมเด็จฯที่ว่ามีจุดเเดง ที่บางคนเข้าใจ เพราะเป็นสีเเดงที่ไม่เหมือนสีอิฐ อภิบายยากนะ ต้องเห็นของ การจะชี้ตำหนิให้ใครดู ผมว่าไม่ถุกเราสังเกตดูเอง เห็น 90 องค์ใน 100 องค์เราก็ยึดไว้ก่อนสำหรับตัวเองเพราะตำหนิในพระผงไม่ชี้เฉพาะเจาะจงบางองค์ อาจจะมีหรือไม่มี ถ้าเราไปบอกเป็นจุดตายให้เขาถ้าไม่มีล่ะ จะเป็นพระเก๊ไปทุกอย่างก็ไม่ไช่ ผมจึงอยากเน้นว่าจุดตำหนิต่างๆเราตั้งขึ้นเองจากประสบการณ์ จากความช่างสังเกต ไม่ไช่ตามจุดคนอื่นหากไม่มีหรือไม่เเน่ใจให้ถามผู้รู้เขาก็มีจุดตายของเขา เอามารวมๆกันคงจะชี้ชัดได้
7.บทสัมภาษณ์อาจารย์ช่าง สะพานพุทธ

จุดเป็นจุดตายเป็นความสำคัญเเต่เป็นความสำคัญคนละด้าน ของเเต่ละคนอย่างพระผงบางองค์มี บางองค์ไม่มีเเต่ถ้าเรารู้เราจะได้เปรียบเพราะเป็นเครื่องช่วยตัดสินใจได้ เเต่ที่สำคัญอื่นใดคือ พิมพ์ กับเนื้อ อย่างกรณีตัวเองที่เล่นอยู่ก็ดูพิมพ์ก่อนเเล้วก็ดูเนื้อ ส่วนจุดเป็นจุดตายเรากำหนดขึ้นเองจะดีกว่า กำหนดจากการเห็นมากๆถ้าจุดเหล่านี้ไม่มีต้องพิจารณาให้ได้ว่าทำไมไม่มี อะไรเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ทำให้จุดเหล่านี้หายไปอย่าไปหลงเชื่อใครเขา บอกว่าต้องมีจุดนี้ จุดนั้น ถ้าคนหวังดีก็ดีไป คนหวังร้ายหรืออยากอวดรู้เราจะเกิดผลเสีย เเละจดจำผิดๆเกิดความไขว้เขว ส่วนเรื่องโค๊ดถ้าเป็นพระใหม่ต้องให้ความสำคัญมาก เพราะทำเฉพาะขึ้นป้องกันของปลอม เขาต้องป้องกันไว้ก่อน เราต้องให้ความสำคัญกันพลาด พระเก่าจะไม่มีเรื่องเหล่านี้ ความสำคัญจึงลดลงไป เเต่อย่ามองข้ามเเละอย่างมงาย จะตกเป็นเหยื่อของคนอื่น